WAT IS VEILIGHEIDCOÖRDINATIE?
De veiligheidscoördinator is een partner in het bouwproces die er voor moet zorgen dat het supplementair risico dat ontstaat als gevolg van de interactie van verschillende aannemers wordt beperkt.
Hiervoor is dus iemand vereist met de nodige ervaring en beroepskennis. Eigenlijk is de veiligheidscoördinator een adviseur die de opdrachtgever (bouwheer) bijstaat en adviseert op het gebied van veiligheid. Hierbij moet een onderscheid gemaakt worden tussen de veiligheidscoördinator ontwerp (tijdens de studiefase van het ontwerp) en de veiligheidscoördinator uitvoering (tijdens de uitvoeringsfase). Beide functies kunnen door één en dezelfde persoon worden uitgevoerd. De veiligheidscoördinator voor het ontwerp detecteert alle risicovolle elementen en stelt in functie hiervan een veiligheids- en gezondheidsplan op met daarin de maatregelen die genomen moeten worden. De veiligheidscoördinator voor de uitvoering zal nagaan of alle opgesomde maatregelen gerespecteerd worden en zal bij risicovolle werken controleren of alles op de meest veilige manier gebeurt.
VEILIGHEIDSCOÖRDINATIE: VOOR WIE?
De veiligheidscoördinatie is verplicht (sinds 1 mei 2001) voor alle bouwwerken die door minstens twee aannemers tegelijk of achtereenvolgens worden uitgevoerd op de werf en dit zowel tijdens het ontwerp als tijdens de bouwwerken zelf. Het al dan niet toepassen van de coördinatieverplichting hangt uitsluitend af van het aantal aannemers dat tussenbeide komt in de verwezenlijking van het bouwwerk. Zodra de bouwwerken worden uitgevoerd door ten minste twee verschillende aannemers, geldt automatisch de coördinatieverplichting ongeacht de aard, de omvang, de oppervlakte, de risicograad of de kostprijs van de werken. En dit zowel bij bouwopdrachten voor particulieren als voor ondernemingen.
Belangrijk om te weten is dat leveranciers (vb. leveren van stortbeton) en nutsmaatschappijen (aansluiting elektriciteit, water of gas) ook als aannemer worden beschouwd wanneer ze deelnemen aan het bouwproces.Voor werven kleiner dan 500m2 is er een versoepeling voor de veiligheidscoördinatie waarbij de architect en/of aannemer in bepaalde gevallen zelf de veiligheidscoördinatie kunnen uitvoeren. Een coördinatiedagboek is niet meer verplicht en is een vereenvoudigd gezondheids- en veiligheidsplan en postinterventiedossier nodig. Voor het bepalen van deze oppervlakte moet de som genomen worden van de oppervlaktes van alle niveaus (verdiepingsvloeren).
PROCEDURE?
Voor werken met een totale oppervlakte groter dan 500m2 (som van alle vloerniveaus) is het de opdrachtgever (bouwheer) die de veiligheidscoördinator moet aanstellen, zowel veiligheidscoördinator ontwerp als veiligheidscoördinator uitvoering. Beide taken kunnen door dezelfde persoon worden uitgevoerd.
Voor werken kleiner dan 500m2 kan de architect of studiebureau de veiligheidscoördinator ontwerp aanstellen. Ook de veiligheidscoördinator uitvoering wordt aangeduid door de architect. Indien er geen architect vereist is voor het werk, kan ook de aannemer de veiligheidscoördinator uitvoering aanstellen. De betaling gebeurt steeds door de opdrachtgever.
Bij het aanstellen van de veiligheidscoördinator (zowel ontwerp als uitvoering) moet U er op letten het juist type veiligheidscoördinator aan te duiden. Dit hangt af van de grootte en de risico's betrokken bij het project. U vindt de vereiste veiligheidscoördinator voor Uw project terug in deze tabel, en de vereiste opleiding en ervaring per type. Zelf ben ik veiligheidscoördinator type A, wat inhoudt dat ik werken mag begeleiden van beperkte omvang. (kostprijs meer dan 2,5 miljoen € bedraagt).
De veiligheidscoördinator ontwerp zal het ontwerp begeleiden en waken over de veiligheidsregels hierin. Hij maakt ook het veiligheids- en gezondheidsplan op.
Indien het ontwerp is afgerond, neemt de veiligheidscoördinator uitvoering de coördinatie over. De veiligheidscoördinator uitvoering doet regelmatig werfbezoeken, vooral tijdens de meer risicovolle fazen. Tijdens deze bezoeken worden er een rondgang gedaan foto's gemaakt, die bij het werfverslag worden gevoegd, dat aan alle betrokken partijen wordt gestuurd en in het coördinatiedagboek worden opgenomen. Na de werken bezorgt hij de bouwheer een postinterventiedossier met alle maatregelen die deze moet nemen bij latere onderhouds- of verbouwingswerken. De volledige procedure wordt in dit stroomschema samengevat.
Na de werken bezorgt hij de bouwheer een postinterventiedossier met alle maatregelen die deze moet nemen bij latere onderhouds- of verbouwingswerken. De volledige procedure wordt in dit stroomschema samengevat.
VEILIGHEIDSCOÖRDINATIE: HULPINSTRUMENTEN?
Veiligheids- en gezondheidsplan (V&G-plan-:
-
In het veiligheids- en gezondheidsplan (V&G-plan) wordt het nog te realiseren bouwwerk beschreven en geanalyseerd vanaf het ontwerp tem. de volledige afwerking.
-
Uit deze analyse volgen de risico's verbonden aan de bouwwerken (risicoanalyse). Hierbij wordt rekening gehouden met de risico's van de bouwwerkzaamheden zelf, maar ook met de specifieke risico's van de omgeving (buizen of leidingen in de ondergrond, gevaarlijke chemische stoffen, ...) en de interactie tussen alle afzonderlijke risico's.
-
Ook wordt er rekening gehouden met alle mogelijke latere werkzaamheden aan het bouwwerk, als het reeds in dienst genomen is (onderhoud, herstellingen, ...)
-
Uit deze risico's worden preventiemaatregelen bepaald om de risico's te voorkomen. Dit zijn de veiligheidsregels waaraan alle partijen zich moeten houden.
-
Daarnaast vermeldt het V&G-plan ook het volgende :Raming van de duur van de werken
De lijst met namen van alle betrokken partijen (opdrachtgever, architect, aannemers, coördinatoren, ...)
Coördinatiedagboek (COD)
-
Namen en adressen van de tussenkomende partijen
-
Beslissingen, vaststellingen en gebeurtenissen die voor het ontwerp of de verwezenlijking van belang zijn
-
De opmerkingen en de tekortkomingen van de tussenkomende partijen i.v.m gedragingen, handelingen of nalatigheden in strijd met de algemene preventiebeginselen
-
De verslagen van de vergaderingen
-
De ongevallen en analyse van deze ongevallen en de bijkomende maatregelen die hieruit volgen
Postinterventiedossier
Het postinterventiedossier bevat informatie voor uitvoerders van latere werkzaamheden (onderhoud, herstellingen, afbraak, ...). Hierin wordt een lijst van de gebruikte materialen opgenomen met een technische fiche en instructies. Dit dossier wordt aan het einde van de werkzaamheden overhandigd aan de opdrachtgever. De eigenaar moet het dossier bewaren en voorleggen aan de veiligheidscoördinator van latere werken. Bij verkoop moet het dossier bij de notaris overgemaakt worden aan de nieuwe eigenaar.
Coördinatiestructuur (CS):
De coördinatiestructuur is een structuur die bij zeer grote bouwwerken wordt opgesteld, en die op regelmatige tijdstippen samen komt om de veiligheidspunten te bespreken. In deze structuur zijn alle partijen van het bouwwerk vertegenwoordigd (bouwheer, architect, studiebureau, aannemers, ...)
Algemene preventiebeginselen:
De algemene preventiebeginselen zijn de basisprincipes van de veiligheid die altijd moeten worden gevolgd bij de uitvoering van de werkzaamheden.
-
Risico's voorkomen
-
De evaluatie van risico's die niet kunnen worden voorkomen
-
De bestrijding van de risico's bij de bron
-
Vervangen van wat gevaarlijk is door wat niet of minder gevaarlijk is
-
Voorrang aan maatregelen inzake collectieve bescherming boven persoonlijke bescherming
-
De aanpassing van het werk aan de mens
-
Zo veel mogelijk risico's inperken, rekening houdend met de ontwikkelingen van de techniek
-
De risico's op een ernstig letsel inperken door het nemen van materiële met voorrang op iedere andere maatregel
-
De planning van de preventie (geen improvisatie)
-
De werknemer voorlichten over de aarde van de werkzaamheden
TAKEN?
Tijdens het bouwproces zijn er verschillende partijen die moeten samenwerken. Elk van deze partijen heeft zijn taken, die in de wet zijn vastgelegd.
Taken van veiligheidscoördinator ontwerp
-
De veiligheidscoördinator voor het ontwerp controleert het ontwerp op mogelijk onveilige elementen. Op basis hiervan stelt hij een veiligheids- en gezondheidsplan op waarin hij preventiemaatregelen voorschrijft. Het wordt tijdens het bouwproces aangepast aan elke wijziging die wordt aangebracht aan het ontwerp. Hij zorgt er ook voor alle elementen uit het V&G-plan worden overgemaakt aan alle partijen.
-
De veiligheidscoördinator coördineert en neemt de algemene preventiebeginselen in acht bij de bouwkundige, technische of organisatorische keuze i.v.m. de planning van de verschillende werken of werkfasen die tegelijkertijd of na elkaar plaats vinden, evenals bij de raming van de duur van de uitvoering
-
Zorgt ervoor dat de betrokkenen schriftelijk in kennis worden gesteld van hun eventuele gedragingen, handelingen, keuzen o f nalatigheden die in strijd zijn met de algemene preventiebeginselen
-
Maakt het COD en PID aan.
Meer informatie vindt U in de brochure van het NAVB "Integratie van preventiemaatregelen bij het ontwerpen van een woning"
Taken van veiligheidscoördinator uitvoering
-
Coördineert dat tijdens bij het opmaken van de planning van de verschillende werkfazen (die tegelijkertijd of na elkaar plaatsvinden), evenals bij de raming van de duur van de uitvoering en tijdens de uitvoering van de bouwwerken de voorgeschreven preventiemaatregelen uit het v&g-plan en de algemene preventiebeginselen worden nageleefd door de betrokken aannemers
-
Past het V&G-plan aan tijdens het bouwproces en maakt het over aan de betrokken partijen
-
Zorgt ervoor dat de betrokken partijen schriftelijk in kennis worden gesteld van hun eventuele gedragingen, handelingen, keuzen of nalatigheden die in strijd zouden zijn met de algemene preventiebeginselen
-
Houdt het COD bij en vult het aan, en noteert in het COD tekortkomingen van de tussenkomende partijen en stelt de opdrachtgever hiervan in kennis
-
Noteert de opmerkingen van de aannemers in het COD
-
Vult het PID aan in functie van de elementen van het geactualiseerde V&G-plan, die voor de uitvoering van zijn latere werkzaamheden van Draagt bij de oplevering van de werken het geactualiseerde V&G-plan, het eventuele COD en het PID over aan de opdrachtgever
Taken van opdrachtgever
-
Toezien dat de veiligheidscoördinator zijn taken volledig en adequaat uitvoert
-
Toezien dat de veiligheidscoördinator betrokken wordt bij alle etappes van de werkzaamheden (uitwerking, wijzigingen, aanpassing tijdens het ontwerp)
-
Toezien dat de veiligheidscoördinator alle info krijgt die nodig is voor de uitvoering van zijn opdrachten en uitgenodigd wordt voor alle vergaderingen
-
Toezien dat alle tussenkomende partijen samenwerken en hun activiteiten coördineren
-
Hij een geactualiseerd veiligheid- en gezondheidsplan, coördinatiedagboek en postinterventiedossier krijgt op het einde van de opdracht van de veiligheidscoördinator
TYPES?
Bij het aanstellen van de veiligheidscoördinator (zowel ontwerp als uitvoering) moet U er op letten het juist type veiligheidscoördinator aan te duiden. Dit hangt af van de grootte en de risico's betrokken bij het project. U vindt de vereiste veiligheidscoördinator voor Uw project terug in deze tabel, en de vereiste opleiding en ervaring per type. Zelf ben ik veiligheidscoördinator type B, wat inhoudt dat ik werken mag begeleiden van beperkte omvang. (kostprijs meer dan 2,5 miljoen € bedraagt). Hieronder een overzicht van de verschillend types veiligheidscoördinator en de daarbij horende eisen.
In dit schema vindt U terug welk type veiligheidscoördinator vereist is voor Uw project.
Legende met uitleg van afkortingen.
In dit schema wordt voor elk type coördinator de nodige opleiding en ervaring vermeld.
PRIJZEN?
De prijzen zijn afhankelijk van de grootte, duur, complexiteit, regio van het project. Daarom is het aangeraden om een prijsofferte aan te vragen voor de veiligheidscoördinatie. Stuur mij daarom een prijsaanvraag, met een beschrijving van het project, indien mogelijk met plannen en een lastenboek.
Hieronder een lijst met richtprijzen:
-
Kostprijs < 100.000,00 € (incl. 3 werfbezoeken): 600,00 € (kostprijs excl. 21% BTW)
-
Kostprijs < 200.000,00 € (incl. 4 werfbezoeken): 750,00 € (kostprijs excl. 21% BTW)
-
Kostprijs > 250.000,00 €: op aanvraag
-
Bijkomend werfbezoek: + 50,00 (kostprijs excl. 21% BTW)
-
Combinatie veiligheidscoördinatie + EPB -verslaggeving: -10 %
SANCTIES?
Het niet aanstellen van de veiligheidscoördinator kan leiden tot zware straffen. De straffen kunnen variëren van 1 jaar gevangenisstraf en/of eengeldboete van 5 000 euro voor de ontwerpfase en tot een gevangenisstraf tot 1 jaar en/of een geldboete van 10 000 euro in de uitvoeringsfase. Bij herhaling van de inbreuk kunnen de straffen worden verdubbeld.
Wanneer zich een ongeval voordoet en er is geen veiligheidscoördinator aangesteld, dan kunnen de straffen oplopen tot 2 jaar gevangenisstraf en een geldboete van 22 500 euro. Ook kan je vervolgd worden voor het toebrengen van onvrijwillige slagen en verwondingen of voor onvrijwillige doodslag.